Paweł Pomianek ●

Początek Kanonu rzymskiego w Missale Romanum z 1962 r. Zdjęcie: MK777, Wikimedia Commons

Kanon Rzymski (dziś Pierwsza Modlitwa Eucharystyczna) to najczcigodniejsza modlitwa eucharystyczna w liturgii Kościoła obrządku rzymskiego. Modlitwa powstała już w IV w., a od wieku VI istnieje w prawie niezmienionym kształcie. W cyklu „Święty lub święto tygodnia” chcemy zaprezentować starożytnych świętych wzywanych przez Kościół w Kanonie Rzymskim w każdej Mszy świętej przez półtora tysiąca lat.

Święci wzywani w Kanonie Rzymskim stanowią – można powiedzieć – trzon świętych Kościoła, podstawę świętości, na której wzorowali się katolicy kolejnych stuleci. Dziś część świętych z Kanonu jest już w dużej mierze zapomniana – mało znana w powszechnej świadomości, dlatego warto wrócić do tych postaci i je choć odrobinę przybliżyć.

Kanon Rzymski, jak każda osoba uważnie słuchająca Mszy świętej z łatwością zauważy, jest najbardziej rozbudowaną modlitwą eucharystyczną. Także dlatego zaleca się odmawianie go podczas Mszy świętych w najważniejsze uroczystości roku liturgicznego. Również wezwania świętych są mocno rozbudowane i pojawiają się w Kanonie dwukrotnie.

Pierwsze wspomnienie świętych następuje jeszcze przed konsekracją w trzeciej spośród modlitw wstawienniczych:

(…) ze czcią wspominamy najpierw pełną chwały Maryję, zawsze Dziewicę, Matkę Boga i naszego Pana Jezusa Chrystusa, a także świętego Józefa, Oblubieńca Najświętszej Dziewicy, oraz Twoich świętych Apostołów i Męczenników: Piotra i Pawła, Andrzeja, (Jakuba, Jana, Tomasza, Jakuba, Filipa, Bartłomieja, Mateusza, Szymona i Tadeusza, Linusa, Kleta, Klemensa, Sykstusa, Korneliusza, Cypriana, Wawrzyńca, Chryzogona, Jana i Pawła, Kosmę i Damiana) i wszystkich Twoich Świętych. Przez ich zasługi i modlitwy otaczaj nas we wszystkim swoją przemożną opieką.

Drugie wspomnienie świętych następuje przy końcu kanonu, po modlitwie za zmarłych, a w czasie modlitwy za żyjących. Nawiązując wyraźnie do pierwszej listy świętych, znacznie ją poszerza, zwłaszcza o męczenniczki.

Również nam, Twoim grzesznym sługom, ufającym w Twoje miłosierdzie, daj udział we wspólnocie z Twoimi świętymi Apostołami i Męczennikami: Janem Chrzcicielem, Szczepanem, Maciejem, Barnabą, Ignacym, Aleksandrem, Marcelinem, Piotrem, Felicytą, Perpetuą, Agatą, Łucją, Agnieszką, Cecylią, Anastazją i wszystkimi Twoimi Świętymi; prosimy Cię, dopuść nas do ich grona nie z powodu naszych zasług, lecz dzięki Twojemu przebaczeniu.

Jak widać, wzywa się więc tutaj w pierwszej kolejności Najświętszą Maryję Pannę, św. Józefa oraz Apostołów, a następnie męczenników Kościoła starożytnego. W sumie oprócz Maryi Kościół wspomina w Kanonie Rzymskim czterdzieścioro świętych.

Świętego Józefa do Kanonu Rzymskiego włączył papież św. Jan XXIII. Była to najpoważniejsza zmiana w Kanonie ostatnich stuleci.

Rzecz jasna większość z tych świętych już zaprezentowaliśmy w naszym cyklu „Święty tygodnia” na łamach Dziennika Parafialnego. Nasz nowy cykl będzie więc w tym wypadku tylko okazją do zebrania artykułów o poszczególnych apostołach czy męczennikach, by Państwa do nich odesłać. Jest jednak część świętych, o których jeszcze nie pisaliśmy, a których zdecydowanie warto poznać, by lepiej rozumieć, do kogo Kościół przez półtora tysiąca lat modlił się w każdej Mszy świętej, a i dziś wspomina ich w wielu Ofiarach Eucharystycznych, szczególnie tych sprawowanych w starszej formie rytu rzymskiego.

W kolejnej części zaprezentujemy krótko sylwetki wszystkich Apostołów wymienianych w pierwszej części Kanonu oraz odeślemy do artykułów nt. uroczystości, świąt, wspomnień związanych z Najświętszą Maryją Panną, św. Józefem oraz św. Janem Chrzcicielem. Następnie przedstawimy wspólnie postacie męczenników wczesnochrześcijańskich, których już na naszych stronach opisywaliśmy (jak np. św. św. Szczepana, Macieja, Barnabę czy Ignacego). Wreszcie, od czwartej części cyklu, zaczniemy prezentować (po jednej lub dwojgu) postaci kolejnych świętych z Kanonu Rzymskiego – te, których jeszcze w Dzienniku Parafialnym nie przedstawiono.

Poleć innym!