Jaromir Kwiatkowski ▼

Poniedziałkowy konsystorz ogłosił, że dwaj papieże – Jan Paweł II i Jan XXIII – zostaną kanonizowani 27 kwietnia przyszłego roku. Postać papieża-Polaka jest dobrze znana, zresztą będzie okazja powrócić do niej 16 października. Obecnie przypomnimy natomiast sylwetkę jego poprzednika, który na Tronie Piotrowym zasiadał w latach 1958-63.

Okoliczności podjęcia decyzji o kanonizacji błogosławionego Jana XXIII już dostarczyły precedensu: „dobry papież Jan” zostanie ogłoszony świętym, mimo że po beatyfikacji nie potwierdzono żadnego cudu za jego wstawiennictwem. Ale ponieważ ostateczna decyzja o uznaniu czyjejś świętości należy do Ojca Świętego, papież Franciszek – korzystając ze swoich uprawnień – odstąpił od wymogu, że do kanonizacji potrzebny jest kolejny cud za wstawiennictwem błogosławionego i uznał, że mimo braku tego cudu świętość Jana XXIII jest niezaprzeczalna.

Przyszły święty urodził się 25 listopada 1881 r. we Włoszech, w biednej rodzinie chłopskiej, jako Angelo Giuseppe Roncalli,. Pochodził z wielodzietnej rodziny: urodził się jako czwarty z jedenaściorga rodzeństwa. Był człowiekiem niezwykłej dobroci, ciepłym i pełnym pogody ducha. Jeszcze w seminarium zaczął spisywać notatki duchowe, co czynił aż do późnej starości. Zostały one wydane jako „Dziennik duszy”.

W 1903 r. obronił doktorat z teologii i przyjął święcenia kapłańskie. Pracował jako sekretarz biskupa Bergamo, wykładał w seminarium, redagował biuletyn „Życie diecezjalne”, był duszpasterzem Akcji Katolickiej. W 1925 r. został mianowany oficjałem w Bułgarii i arcybiskupem Areopolis. W późniejszych latach pełnił funkcję apostolskiego delegata w Bułgarii, Turcji i Grecji oraz nuncjusza apostolskiego w Paryżu. Tę ostatnią funkcję sprawował już w czasie trwania II wojny światowej.

W 1953 r. został mianowany kardynałem i patriarchą Wenecji. Pięć lat później, po śmierci Piusa XII, podczas trzydniowego konklawe, kard. Roncalli został wybrany papieżem.

Przyjął imię Jana XXIII. Podczas koronacji nie pozwolił kardynałom całować swoich kolan i stóp, a tylko pierścień. To była zapowiedź nowego stylu papiestwa. Jan XXIII był otwarty na kontakty z prasą. Był pierwszym papieżem od 1870 r., który odbył oficjalne spotkanie poza Watykanem; spotkał się wówczas z więźniami, którzy sami przecież do niego przyjść nie mogli. Słynął także ze zdystansowanego podejścia do ceremoniału papieskiego. 16 kwietnia 1962 r. papież postanowił, że każdy kardynał musi być również biskupem. 5 września tego samego roku zalecił, by nie palić wyników wyborów papieża, lecz przechowywać je w archiwum. Po raz pierwszy w dziejach Kościoła przyjął na audiencji arcybiskupa anglikańskiego Geoffrey’a Fishera z Canterbury. Był pierwszym papieżem, który złożył prezydentowi Włoch wizytę na Kwirynale.

Traktowany przez wielu znawców Kościoła, ale i niektórych kardynałów, jako „papież przejściowy”, podjął decyzję, która na zawsze zmieniła historię Kościoła – 25 grudnia 1961 r. zwołał Sobór Watykański II, którego obrady rozpoczęły się już 11 października 1962 r. Ale Sobór to odrębny temat, który zasygnalizowaliśmy recenzją książki prof. Roberto de Mattei i do której jeszcze wrócimy.

Jan XXIII ogłosił osiem encyklik. Najważniejsze to „Mater et Magistra” i „Pacem in terris”. Ta druga, adresowana do „wszystkich ludzi dobrej woli”, nawoływała do pokoju między narodami całego świata. Ustanowił komisję ds. rewizji prawa kanonicznego, której ostatecznym celem było opracowanie nowego Kodeksu Prawa Kanonicznego (opublikowanego w 1983 r.).

Zmarł 3 czerwca 1963 r. w wyniku krwotoku związanego z wcześniej zdiagnozowanym rakiem żołądka. Jego ostatnie słowa brzmiały: „Nie mam innej woli, jak tylko wolę Boga. Ut unum sint!” (Aby byli jedno!). Został pochowany w bazylice św. Piotra.

Jan Paweł II ogłosił go błogosławionym w 2000 roku, razem z papieżem Piusem IX. W liturgii wspominany jest 11 października – w rocznicę dnia, w którym nastąpiło uroczyste otwarcie Soboru Watykańskiego II.

Poleć innym!