Robert Płonka / Ogrody Kościelne ▼

Projektowanie ogrodów przy obiektach sakralnych to z pewnością wyzwanie. Ogród kościelny, poza odpowiednim projektem i wykonaniem powinien zawierać w sobie również jakąś cząstkę duchowości, tkwiącej przecież w każdym człowieku. Najważniejsze, to umieć ją odpowiednio ukazać.

„Ogrody kościelne to często małe potworki”. Taką wypowiedź usłyszałem od mojej rozmówczyni przy okazji dyskusji na temat zieleni przy obiektach sakralnych. Skłoniło mnie to do przemyśleń na temat roli i funkcji, jakie przy kościołach miałby pełnić odpowiednio urządzony ogród. Czy może on wyrażać sacrum? Czym, w kontekście budownictwa sakralnego, owo sacrum jest? Wreszcie, w czym tkwi specyfika ogrodu kościelnego, która pozwala odróżnić go od innych ogrodów?

Dobry plan

Wspomniane „potworki” to po prostu źle wykonane oraz zagospodarowane tereny zielone wokół kościołów. I choć wypowiedź pochodzi od znawcy tematu roślin oraz architektury ogrodowej, to jasne jest, że nie trzeba być ekspertem by móc stwierdzić, że w danym przypadku jest po prostu źle.

Z pewnością nie można o ogrodzie zapomnieć. Często, szczególnie przy okazji budowy nowego kościoła, plan zagospodarowania terenu wokół budynku odsuwany jest na później. Jest to jak najbardziej zrozumiałe i wynika z pewnej hierarchii inwestycji, których w procesie budowy kościoła jest przecież bardzo dużo. Rozwiązanie w takim wypadku może stanowić dobry plan. Bartosz Tiahnybok z firmy Garden Planet zauważa, że wielu późniejszych błędów związanych z zagospodarowaniem terenu można uniknąć już na etapie projektowym. „Odpowiednio przygotowany projekt pozwoli uniknąć wielu przykrych niespodzianek, szczególnie tym osobom, które poważnie myślą o pięknym, ale i spełniającym swoje funkcje ogrodzie”. Możliwe problemy rozwiązuje tzw. projekt koncepcyjny, który buduje się w oparciu o mapę terenu, na którym budowany jest kościół. Taki projekt można wykorzystać w przyszłości, co pozwala spokojnie myśleć o właściwym otoczeniu kościoła.

Pomysł i specjalizacja

Czego oczekiwać o projektanta ogrodu? Przede wszystkim dobrych pomysłów. W przypadku tworzenia ogrodu pod istniejący już kościół najważniejsza rzecz to spotkanie z osobą wykonującą projekt. Możliwych rozwiązań co do zagospodarowania terenu, zarówno ze strony inwestora, jak i projektanta może być tak dużo, że często trzeba umawiać się na dodatkowe spotkania, by zamknąć cały projekt. Podczas rozmowy projektant dokładnie poznaje potrzeby danej parafii, dzięki czemu będzie w stanie odpowiednio wyrysować cały ogród w końcowym planie zagospodarowania terenu. Równie ważna w tym przypadku jest swego rodzaju specjalizacja projektanta, przejawiająca się w znajomości teologii oraz zagadnień biblijnych. Tego rodzaju wiedzę będzie on mógł wykorzystać w praktyce, projektując oraz tworząc ogród kościelny.

Ogród tematyczny

Nie ulega wątpliwości, że ogród przy obiekcie sakralnym znacząco różni się od zwykłego ogrodu, projektowanego na przykład przy domu jednorodzinnym. Ogród kościelny to przede wszystkim jedność formy oraz klasyka, mająca odzwierciedlenie zarówno w doborze roślin, jak i w rozlokowaniu ścieżek czy ławek. Obecnie, coraz większą rolę pełnią miejsca szczególne, takie jak stacje drogi krzyżowej, figury świętych czy Grota Maryjna. Stanowią element przyciągający wiernych również w porach, gdy nie odbywają się Msze święte. Spacer po takim ogrodzie będącym miejscem pełnym spokoju i modlitwy stwarza możliwość do przemyśleń i kontemplacji.

Innowacją w zakresie projektowania ogrodu kościelnego jest jego dopasowanie do wyjątkowej specyfiki każdej parafii. Ogród tematyczny to ogród posiadający swoją główną ideę, którą komunikuje odwiedzającym. Świetnym pomysłem na taki ogród może być na przykład przedstawienie sylwetki patrona parafii. Możliwości jest naprawdę wiele, wszak życiorys każdego świętego niesie ze sobą mnóstwo mądrości, często ludziom nie znanej. Jaki więc powinien być ogród tematyczny? Przede wszystkim powinien opowiadać historię. Gdy zostanie ona opowiedziana w interesujący sposób, możemy mieć pewność, że nie zostanie przez wiernych zapomniana.

Sacrum

Podczas tegorocznych targów sakralnych Sacroexpo w Kielcach miałem przyjemność rozmawiać z księdzem Henrykiem Nadrowskim, autorem książki „Sacrum czasoprzestrzeni”. Krótka rozmowa dotycząca tematu jego książki pozwoliła mi inaczej spojrzeć na temat budownictwa kościelnego. Jedno z kluczowych pytań, zawartych w jego publikacji brzmi: „dzięki czemu dany obiekt czy dzieło wyraża sacrum”? Znajduje ono swoje odzwierciedlenie również w temacie sakralnej architektury ogrodowej. Okazuje się bowiem, że sacrum musi przede wszystkim istnieć w człowieku. To symbioza fides, ratio i ars pozwala mu tworzyć dzieła odpowiednie dla całego Kościoła. I o tym, przede wszystkim, nie powinniśmy nigdy zapomnieć.

Robert Płonka / Ogrody Kościelne
www.ogrodykoscielne.pl

———————
Robert Płonka jest pomysłodawcą projektu „Ogrody Kościelne”, którego celem jest projektowanie oraz tworzenie ogrodów dla obiektów sakralnych. Jego zdaniem ogrody kościelne to miejsca szczególne, które dzięki odpowiedniemu zaprojektowaniu mogą wyrażać sacrum, jak również ewangelizować wiernych. W kręgu jego zainteresowań znajdują się również ogrody biblijne oraz stworzona przez niego koncepcja ogrodów tematycznych – posiadających swój motyw przewodni i opowiadających ciekawą historię wszystkim odwiedzającym je osobom.

Poleć innym!