Błogosławiony kardynał Stefan Wyszyński urodził się 3 sierpnia 1901 roku w Zuzeli nad Bugiem, na pograniczu Podlasia i Mazowsza. Tego samego dnia został ochrzczony w parafii Przemienienia Pańskiego w rodzinnej miejscowości. Pochodził z katolickiej i wielodzietnej rodziny. Od najmłodszych lat wychowywany był w duchu patriotycznych i religijnych wartości.

W 1910 roku jego rodzina przeniosła się do Andrzejewa. Niestety w tym samym roku, po urodzeniu kolejnego dziecka, zmarła jego 33-letnia matka. Tuż przed śmiercią matka dała mu do zrozumienia, że widzi go jako kapłana. Powiedziała mu wówczas znamienne słowa: „Stefan – ubieraj się… Ubieraj się, ale nie tak się ubieraj, inaczej się ubieraj”.

Rok później Stefan przystąpił do pierwszej komunii świętej. W latach 1912–1915 Wyszyński był uczniem gimnazjum im. Wojciecha Górskiego w Warszawie, następnie przez dwa kolejne lata uczęszczał do Prywatnej Siedmioklasowej Szkoły Handlowej Męskiej w Łomży, a w latach 1917–1920 uczył się w liceum włocławskim im. Piusa X. Po zdaniu matury wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego we Włocławku.

3 sierpnia 1924 r. z rąk bpa Wojciecha Owczarka przyjął święcenia kapłańskie, a dwa dni później odprawił prymicyjną Mszę św. przed Cudownym Obrazem Matki Bożej na Jasnej Górze. W latach  1925 – 1929 ks. Wyszyński kontynuował naukę na Wydziale Prawa Kanonicznego oraz Wydziale Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych KUL. W 1929 r. uzyskał doktorat, a rok później został profesorem prawa kanonicznego i socjologii w Wyższym Seminarium Duchownym we Włocławku. W czasie studiów Wyszyński poznał księdza Władysława Korniłowicza, który stał się jego ojcem duchowym i miał duży wpływ na jego późniejszy styl duszpasterski. W 1926 ks. Korniłowicz zaprosił go do Lasek, gdzie poznał Różę Czacką (obecnie błogosławioną), z którą później współpracował.

Od 1932 Wyszyński był redaktorem naczelnym miesięcznika „Ateneum Kapłańskie”. Ponadto pełnił we włocławskiej kurii funkcję promotora sprawiedliwości i obrońcy węzła małżeńskiego, a od 1938 roku był sędzią Sądu Biskupiego. Działał również na Uniwersytecie Robotniczym i w sodalicji mariańskiej.

Po wybuchu II wojny światowej z polecenia bpa Michała Kozala, ukrywał się przed Gestapo w różnych miejscowościach. Następnie został kapelanem niewidomych w Kozłówce i Żułowie, a w czerwcu 1942 udał się do Lasek, zostając kapelanem Zakładu dla Niewidomych. W okresie powstania warszawskiego był także kapelanem Armii Krajowej. Po zakończeniu wojny ks. Wyszyński wrócił do Włocławka, gdzie organizował Wyższe Seminarium Duchowne i 19 marca 1945 został jego rektorem.

4 marca 1946 Wyszyński dostał od papieża Piusa XII nominację na biskupa diecezji lubelskiej. Sakrę biskupią przyjął na Jasnej Górze 12 maja 1946 r., z rąk prymasa Augusta Hlonda. W swoim herbie biskupim umieścił słowa „Soli Deo” (Samemu Bogu). Dwa lata później, po śmierci kardynała Hlonda, został arcybiskupem metropolitą warszawsko-gnieźnieńskim, prymasem Polski, a 12 stycznia 1953 r. otrzymał nominację kardynalską (której nie mógł odebrać osobiście, gdyż władze komunistyczne odmówiły mu wydania paszportu).

14 lutego 1950 r. prymas Wyszyński zawarł porozumienie z władzami PRL, uzyskał również zgodę na naukę religii w szkołach i działalność KUL. Ugoda nie trwała jednak długo. Już 25 września 1953 r. prymas został aresztowany. Przez trzy kolejne lata przebywał w różnych miejscach internowania: Rywałdzie Królewskim (do 12 października 1953 r.), Stoczku Warmińskim (do 6 października 1954 r.), Prudniku Śląskim (do 26 października 1955 r.) oraz Komańczy (do 28 października 1956 r.). Podczas pobytu w Komańczy prymas napisał tekst Jasnogórskich Ślubów Narodu Polskiego, które miały być odnowieniem ślubów lwowskich króla Jana Kazimierza. Pod nieobecność prymasa Wyszyńskiego, tekst ślubów odczytał bp Michał Klepacz 26 sierpnia 1956 r., w obecności prawie miliona pielgrzymów, przybyłych na Jasną Górę.

W czasie październikowego przesilenia politycznego w 1956 prymas został zwolniony z internowania i 28 października powrócił do Warszawy. 8 grudnia 1956 doprowadził do zawarcia nowego, korzystnego dla Kościoła, tzw. małego porozumienia z władzami. W latach 1957 – 1966 prymas Wyszyński przeprowadził Wielką Nowennę, która miała przygotować naród na obchody Tysiąclecia Chrztu Polski. Nowenna zakończyła się 3 maja 1966 r. Aktem Oddania Narodu Matce Bożej za wolność Kościoła w Polsce i na świecie.

Przez ponad trzydzieści pięć lat, czyli od 1946 do 1981 roku, biskup, a następnie prymas był pod stałą obserwacją Urzędu Bezpieczeństwa (od 1956 Służby Bezpieczeństwa). Każde słowo, zdanie czy gest były szczegółowo analizowane. Ponadto nagrywano wszystkie jego homilie i przemówienia poprzez ukryte mikrofony oraz kontrolowano korespondencję wychodzącą z jego siedziby w Warszawie.

Prymas Polski Stefan kardynał Wyszyński zmarł, w wyniku choroby nowotworowej, 28 maja 1981 r. w Warszawie, w uroczystość Wniebowstąpienia Pańskiego. Trumna z jego ciałem została złożona w podziemiach katedry św. Jana w Warszawie, a pogrzeb stał się wielką manifestacją narodową. 12 września 2021 r. kardynał Stefan Wyszyński został beatyfikowany w Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie.

Prymas Wyszyński prowadził polski Kościół przez niezwykle trudne lata komunizmu. Był nie tylko wybitnym przywódcą duchowym, ale także autorytetem moralnym i współtwórcą przemian społecznych. Największym wyrazem szacunku wobec osoby prymasa Wyszyńskiego był hołd złożony przez Jana Pawła II podczas inauguracji swojego pontyfikatu, 22 października 1978 r.:

Nie byłoby na stolicy tego Papieża – Polaka (…) gdyby nie było Twojej wiary nie cofającej się przed więzieniem i cierpieniem, Twojej heroicznej nadziei, Twojego zawierzenia bez reszty Matce Kościoła, gdyby nie było Jasnej Góry i tego całego okresu dziejów Kościoła w Ojczyźnie naszej, który jest związany z Twoim biskupim i prymasowskim posługiwaniem.

Anna Pomianek

Poleć innym!