XXII niedziela zwykła, 2 IX 2018 – komentarz do Ewangelii
XXII niedziela zwykła 2018 – 2 września 2018 r.
Czytania: Pwt 4,1-2.6-8; Jk 1,17-18.21b-22.27
Ewangelia: Mk 7,1-8.14-15.21-23
Rozważa: Lucyna Montusiewicz
Rzeczywistość codzienności wydaje nam się często nieznośna. Tyle jest drobnych rzeczy, które trzeba robić w domu, bo mama albo tato tego wymagają, a potem kolejne, które czekają na nas w szkole albo w pracy. Człowiek jest mistrzem w stwarzaniu swoich praw i przepisów mających udoskonalić życie. Tysiące lokalnych obyczajów i maleńkich „praw”, które należy przestrzegać, aby nie narazić się na uwagi czy słowa krytyki. Do tego dochodzą nasze osobiste „prawa”, które sami sobie narzucamy.
Z boku przypominają działania uporczywe lub obsesyjne, to „muszę”, tamtego nie można, z tym się nie spotykam itd. Często dotyczą one pielęgnacji naszego ciała, sposobu odżywiania, kontaktów z ludźmi. Rzutują na nasz sąd o zachowaniu się naszych bliskich, wierzących i niewierzących.
Obracamy się w kręgu rzeczy materialnych, analogicznie do opisanych scen z dzisiejszej Ewangelii.
Żydzi ortodoksyjni przestrzegają obmycia rąk przed posiłkami. Uzasadnienie tego zwyczaju nie ma nic wspólnego z higieną, a opiera się na idei, według której „dom człowieka jest jego świątynią”. Czyli stół jest ołtarzem, pokarm ofiarą a człowiek kapłanem. Ponieważ Biblia wymaga, aby byli rytualnie czyści, zanim złożą ofiarę na ołtarzu świątynnym. Więc aby takie prawo zachować, obmywają ręce. Posługując się tym przykładem, Jezus pokazuje nam ludzki element wiary, który jednak nią nie jest, bowiem „Ten lud czci Mnie wargami, lecz sercem swym daleko jest ode mnie. Ale czci mnie na próżno, ucząc zasad podanych przez ludzi”. W każdym pokoleniu interpretujemy na nowo Biblię i dokładamy ulepszone „przestrzeganie prawa Bożego”.
Jakże mocne napomnienie! Zawsze aktualne w każdej generacji. Mnożenie powinności religijnych, spełnianie wielu duchowych zaleceń – owszem nawet jest możliwe, że konkretną jednostkę one ocalą, bo kierują przynajmniej jej myśli w dobrym kierunku – jednak nie mają one nic wspólnego z wiarą i nawróceniem (teszuwa) człowieka do Boga. Są natomiast zagrożeniem dla niego wynikającym z poczucia wyższości nad innymi, którzy „rąk nie obmywają”, którzy nie są codziennie obecni na przykład w kościele albo innym miejscu związanym z kultem. Stają się źródłem sądzenia i poprawiania własnego wizerunku poprzez porównywanie się z innym, a to Bogu się nie podoba.
Jezus daje w dzisiejszym słowie bardzo mocną naukę o człowieku, jego psychologicznych uwarunkowaniach. Jakże trudno jest tą prawdę o nas przepracować w procesie terapii. Obracając się w kręgu rzeczy materialnych, obwiniamy wszystkich w koło o nasze niepowodzenia, upadki, straty, zgubne emocje i nałogi. „Ale mnie zdenerwował tym, co zrobił”, „Jak mnie ona wkurzyła tym gadaniem”, „Nie miałem ojca”, „Matka nami się nie interesowała” i tak dalej. Wystarczy zamienić tylko kilka słów z jakąś osobą, a wnet usłyszymy skargi i narzekania: na rządzących, na pogodę, na ciężkie czasy, na innych.
Tymczasem Jezus mówi, że jedynym źródłem naszych osobistych nieszczęść i upadków jest nasze wnętrze, czyli nasza psychika albo, nazywając inaczej, duchowość, którą nie lubimy się zajmować, wolimy powierzchowne i zewnętrze „spędzanie” czasu życia, takie bowiem mamy tendencje.
„Nic nie wchodzi z zewnątrz w człowieka, co mogłoby uczynić go nieczystym”. Oznacza to, że przed Panem jesteś okej, nawet jeśli obok ciebie przeszedł ktoś, kto według ciebie słucha demonicznej muzyki, ma tatuaże albo inne zabobony. Ciebie to nie dotyczy. Każdy odpowie za siebie, ciebie to nie brudzi.
Dalej mówi Jezus (i to jest najtrudniejsze do przyjęcia): „Z wnętrza bowiem, z serca ludzkiego pochodzą złe myśli, nierząd, kradzieże, zabójstwa, cudzołóstwa, chciwość, przewrotność, podstęp, wyuzdanie, zazdrość, obelgi, pycha, głupota. Całe to zło z wnętrza pochodzi i czyni człowieka nieczystym”.
Co? To o mnie? Jestem dobrym człowiekiem!
To Słowo miażdży i nie pozostawia złudzeń, nawet jeśli dzisiaj któregoś grzechu jeszcze nie popełniłeś, to pokornie przyjmij, że jest w tobie ten potencjał, tylko okazji nie było. Jednak większość nieczystości praktykujemy na co dzień, obwiniając za nie innych.
Od dzisiaj już tak nie będziesz robił, bo Słowo jest Prawdą, zaprasza, aby z Jezusem poznać siebie i nawrócić się do Boga, a wiara nasza stanie się odbiciem tego, jak żyjemy. Odwagi! Duch Święty szuka tego, na kim może spocząć.
Lucyna Montusiewicz, matka i żona, psycholog, nauczyciel akademicki, wieloletni przewodnik po Ziemi Świętej i Beskidach.
Słowa Ewangelii według Świętego Marka
U Jezusa zebrali się faryzeusze i kilku uczonych w Piśmie, którzy przybyli z Jerozolimy. I zauważyli, że niektórzy z Jego uczniów brali posiłek nieczystymi, to znaczy nieobmytymi rękami. Faryzeusze bowiem, i w ogóle Żydzi, trzymając się tradycji starszych, nie jedzą, jeśli sobie rąk nie obmyją, rozluźniając pięść. I gdy wrócą z rynku, nie jedzą, dopóki się nie obmyją. Jest jeszcze wiele innych zwyczajów, które przejęli i których przestrzegają, jak obmywanie kubków, dzbanków, naczyń miedzianych.
Zapytali Go więc faryzeusze i uczeni w Piśmie: «Dlaczego Twoi uczniowie nie postępują według tradycji starszych, lecz jedzą nieczystymi rękami?»
Odpowiedział im: «Słusznie prorok Izajasz powiedział o was, obłudnikach, jak jest napisane: „Ten lud czci Mnie wargami, lecz sercem swym daleko jest ode Mnie. Ale czci Mnie na próżno, ucząc zasad podanych przez ludzi”. Uchyliliście przykazanie Boże, a trzymacie się ludzkiej tradycji».
Potem przywołał znowu tłum do siebie i rzekł do niego: «Słuchajcie Mnie, wszyscy, i zrozumcie! Nic nie wchodzi z zewnątrz w człowieka, co mogłoby uczynić go nieczystym; lecz to, co wychodzi z człowieka, to czyni człowieka nieczystym. Z wnętrza bowiem, z serca ludzkiego pochodzą złe myśli, nierząd, kradzieże, zabójstwa, cudzołóstwa, chciwość, przewrotność, podstęp, wyuzdanie, zazdrość, obelgi, pycha, głupota. Całe to zło z wnętrza pochodzi i czyni człowieka nieczystym».
