Dzień ten kojarzy się przede wszystkim z obrzędem posypania głów wiernych popiołem w kościołach. Obrzęd ten pojawił się w VIII w. W XI w. papież Urban II uczynił go obowiązującym zwyczajem w całym Kościele. Znak popiołu to znak pokuty, znany już w Piśmie św.

Podczas posypywania głów popiołem księża wypowiadają zamiennie dwie formuły: starszą – „Z prochu powstałeś i w proch się obrócisz”, lub młodszą – „Nawracajcie się i wierzcie w Ewangelię”. Pierwsza wskazuje na kres ludzkiego życia – śmierć, ale jednocześnie zachęca, byśmy pamiętali, że Chrystus uczynił śmierć bramą ku życiu wiecznemu. Druga zachęca do nawrócenia i życia Ewangelią na co dzień.

W tym dniu obowiązuje wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych (od 14. roku życia) i post ścisły (pomiędzy 18. a 60. rokiem życia).