Robert Płonka / Ogrody Kościelne ▼

Rzuciwszy srebrniki ku przybytkowi, oddalił się, potem poszedł i powiesił się [Mt 27,5].

Postać Judasza, jednego z apostołów Jezusa, przez lata obrosła legendą oraz wieloma sprzecznościami. Św. Mateusz w swojej ewangelii opisuje, że po tym, jak wyszło na jaw, że zdradził on Jezusa, Judasz popełnił samobójstwo poprzez powieszenie się. Czy drzewo, na którym rzekomo miał dokonać tego strasznego czynu słusznie nazywane jest drzewem judaszowym?

Znawcy flory biblijnej szczerze wątpią, czy drzewo judaszowe, a więc Judaszowiec Południowy (Cercis siliquastrum L.) jest faktycznie tym, na którym powiesił się Judasz. Brakuje jednoznacznego określenia gatunku. Część badaczy uważa bowiem, że Judasz mógł powiesić się na bzie (Sambucus), choć Michael Zohary w ogóle nie wymienia tego gatunku w swojej książce „Flora Palestyny”. Przypuszczalnie drzewem tym mógł być również bez czarny (Sambucus nigra) lub też topola (Populus euphratica).

Wymieniony na początku judaszowiec południowy to gatunek, na który wskazuje w swojej książce „Medicinal Plants of the Bible” James A. Duke, choć od samego początku odnosi się do niego z dużą dozą sceptycyzmu, faktycznie wątpiąc w zasadność nazywania go drzewem, na którym powiesił się Judasz. Gatunek ten naturalnie występuje w rejonie śródziemnomorskim oraz w Azji Mniejszej, bardzo możliwe jest więc, że występował tam również w czasach, w których żył Judasz. Według legendy czerwony kolor pąków kwiatów podczas kwitnienia ma symbolizować wstyd, spowodowany wyborem tego akurat drzewa przez Judasza. Kwiaty wyrastają najczęściej na starszych gałęziach, ale również na samym pniu. Ta ciekawa właściwość, w botanice zwana kauliflorią, występuje w naturze bardzo rzadko, a częściej niż u gatunków rosnących w klimacie umiarkowanym można zaobserwować ją wśród drzew egzotycznych, takich jak np. kakaowiec lub właśnie judaszowiec południowy.

Można zauważyć pewną nieścisłość związana z nazwą drzewa. Sam gatunek był bowiem uprawiany również w zachodniej części Morza Śródziemnego a także w południowej Francji, gdzie nazywany był „drzewem z Judei” (Arbre de Judée), w odniesieniu do regionu, z którego go sprowadzono. Podejrzewa się, że z czasem nazwa ta ewoluowała i błędnie przyjęła się właśnie w formie „drzewa judaszowego”.

W umiarkowanym klimacie Europy Środkowej gatunek ten może przetrwać całą zimę, choć zaleca się sadzić go wyłącznie w miejscach nasłonecznionych oraz osłoniętych od mroźnych wiatrów. Nie osiąga on oczywiście takich rozmiarów jak w swoim naturalnym środowisku, gdzie urasta nawet do 12 metrów. W Polsce częściej można spotkać go w formie małego drzewa lub nawet krzewu. Jak przystało na gatunek egzotyczny, judaszowiec jest bardzo wrażliwy na mrozy oraz bardzo odporny w przypadku wystąpienia suszy. Jeśli myślimy o uprawianiu drzewa judaszowego we własnym ogródku, z pewnością nie będzie to zadaniem prostym i będzie wymagało sporych umiejętności oraz czasu. Bardzo ładne okazy samego drzewa można natomiast podziwiać w polskich ogrodach botanicznych, m.in. we Wrocławiu, w Warszawie czy Krakowie.

Same dociekania badaczy dotyczące dokładnego wskazania nazwy drzewa judaszowego nie powinny jednak przysłonić znaczenia tragicznej historii związanej ze zdradą Judasza. Uważam, że taka właśnie powinna być rola roślin znajdujących się w ogrodach biblijnych: powinny wskazywać pewien kierunek, zmuszać do zastanowienia oraz do dalszego poszukiwania informacji i zgłębiania Pisma Świętego. Pewna doza niepewności co do dokładnego określenia gatunku z pewnością będzie w tym procesie pomocna.

Robert Płonka / Ogrody Kościelne
www.ogrodykoscielne.pl

———————
Robert Płonka jest pomysłodawcą projektu „Ogrody Kościelne”, którego celem jest projektowanie oraz tworzenie ogrodów dla obiektów sakralnych. Jego zdaniem ogrody kościelne to miejsca szczególne, które dzięki odpowiedniemu zaprojektowaniu mogą wyrażać sacrum, jak również ewangelizować wiernych. W kręgu jego zainteresowań znajdują się również ogrody biblijne oraz stworzona przez niego koncepcja ogrodów tematycznych – posiadających swój motyw przewodni i opowiadających ciekawą historię wszystkim odwiedzającym je osobom.

Poleć innym!