Michał Tyrpa

W tym roku minęła 110. rocznica urodzin rtm. Witolda Pileckiego. To dobra okazja, by przybliżyć tę postać szerszemu ogółowi.

Witold Pilecki urodził się 13 maja 1901 r. w północnej Rosji w rodzinie o silnych tradycjach patriotycznych. W latach 1919-21 jako plutonowy-harcerz brał udział w wyzwalaniu Wilna i wojnie z najazdem bolszewickim. Już w tym okresie dał się poznać jako żołnierz pełen inicjatywy, niezwykle odważny i oddany kolegom. Kapitan Tadeusz Kawalec – dowódca I Wileńskiej Kompanii Harcerskiej notował: „Pilecki wykazał na froncie bardzo dobrą postawę bojową, jako żołnierz śmiały, energiczny i orientujący się w sytuacji”. W roku 1920 młody Witold walczy w obronie Grodna, w Puszczy Rudnickiej i w bitwie warszawskiej.

Harcerz i ułan

Podczas wycofywania się znad Niemna mają miejsce dwa charakterystyczne wypadki. Pewnego dnia tuż po wczesnorannym odwrocie skonstatowano brak ośmiu żołnierzy, którzy śpiąc na jednej z placówek, nie dowiedzieli się o wymarszu. Pilecki wraz z kolegą na ochotnika wracają po nieobecnych i wieczorem tego samego dnia dziesięciu harcerzy bezpiecznie trafia do miejsca stacjonowania oddziału.

Innym razem pod silnym ostrzałem z broni maszynowej, w szeregach polskich wybucha panika. Zimną krew zachowują jedynie harcerze. Niespodziewanie pojawia się gen. Żeligowski z pytaniem, czy są w stanie ruszyć na wroga. Pilecki wydaje komendę do ataku i na czele harcerzy zmusza do odwrotu oddział Kozaków… W sierpniu 1920 r., pod rozkazami braci Dąmbrowskich, dowodzących 211. ochotniczym pułkiem ułanów nadniemeńskich, plutonowy Pilecki walczy z oddziałami Armii Czerwonej na przedmościu warszawskim i w rejonie Płocka. W późniejszym okresie, pod komendą gen. Żeligowskiego Witold bierze udział w walkach z Litwinami, zakończonych przyłączeniem Wileńszczyzny do Polski. Za udział w wojnie polsko-bolszewickiej, odznaczono Pileckiego m.in. dwukrotnie Krzyżem Walecznych.

Gospodarz, społecznik, katolik

W latach trzydziestych XX w. Witold Pilecki kontynuował służbę w wojsku, gospodarował w rodzinnym majątku Sukurcze (obecnie na Białorusi) i działał społecznie, zakładając m.in. straż pożarną, spółdzielnię mleczarską i organizując oddział ochotniczej kawalerii. Wraz z żoną Marią – nauczycielką w pobliskiej szkole – zajął się wychowaniem dzieci: Andrzeja i Zosi. W życiu przyszłego Ochotnika do Auschwitz niepoślednią rolę odegrała silna wiara. Witold Pilecki – oficer i ojciec rodziny – był człowiekiem uzdolnionym artystycznie. Do miejscowego kościoła namalował obrazy Matki Boskiej Nieustającej Pomocy oraz Świętego Antoniego. W ostatnim okresie życia ulubioną lekturą Rotmistrza było O naśladowaniu Chrystusa Tomasza a Kempis, którą to książkę polecał czytać swoim dzieciom.

Tajna Armia Polska

Po agresji hitlerowskich Niemiec podporucznik Pilecki dowodzi szwadronem kawalerii. Jego oddział niszczy dwa nieuzbrojone niemieckie samoloty i siedem czołgów.

Niedługo potem Pilecki znalazł się w gronie założycieli Tajnej Armii Polskiej – wojskowej organizacji konspiracyjnej, złożonej ze studentów i chrześcijańskich działaczy społecznych. 10 listopada 1939 r. w Kościele Garnizonowym przy ul. Długiej w Warszawie organizatorzy TAP złożyli uroczystą przysięgę na ręce ks. Jana Ziei.

Ochotnik do Auschwitz

19 września 1940 r. Pilecki z rozmysłem daje się ująć Niemcom, dokonującym masowych aresztowań i – w nocy z 21 na 22 września – wraz z tzw. drugim transportem warszawskim trafia do KL Auschwitz. Zarejestrowany pod „pożyczonym” nazwiskiem nieujawnionego oficera – Tomasza Serafińskiego, otrzymuje numer 4859. Celem misji, do której Pilecki zgłosił się na ochotnika, jest stworzenie konspiracji więźniów i przygotowanie powstania przeciw załodze SS. Po otrząśnięciu się z pierwszego szoku, Pilecki tworzy Związek Organizacji Wojskowej.

Wśród członków ZOW są między innymi: działacz PPS i poseł na Sejm Stanisław Dubois, wybitny rzeźbiarz Xawery Dunikowski i olimpijczyk Bronisław Czech. Siatka Pileckiego pomaga przetrwać współwięźniom i przekazuje na zewnątrz informacje o niemieckich zbrodniach. Za pośrednictwem kurierów Armii Krajowej raporty z Auschwitz trafiają do Londynu i Waszyngtonu.

W Wielkanoc 1943 r., co istotne – już po zniesieniu przez Niemców odpowiedzialności zbiorowej więźniów, zagrożony dekonspiracją Pilecki wraz z dwoma kolegami dokonuje brawurowej ucieczki z obozu. Po wielu perypetiach zbiegowie docierają do Bochni i Nowego Wiśnicza.

„Najwspanialszy Bastion Warszawy”

Wkrótce potem Witold Pilecki trafia do Warszawy. Zostaje członkiem głęboko zakonspirowanej organizacji „NIE”, przewidzianej przez dowództwo Armii Krajowej do kontynuowania walki o niepodległość Polski po wkroczeniu Sowietów. W sierpniu 1944 Pilecki bierze udział w Powstaniu. Nie ujawniając początkowo stopnia wojskowego (rotmistrz to w kawalerii odpowiednik kapitana), walczy jako zwykły strzelec. Niebawem zostaje dowódcą najtrudniejszego odcinka – Reduty Witolda, którą prasa powstańcza nazwie „Najwspanialszym Bastionem Warszawy”.

Po podpisaniu przez dowództwo Powstania polsko-niemieckiej umowy o zaprzestaniu działań wojennych (nie był to akt kapitulacji!), Pilecki trafia do obozu jenieckiego w Murnau.

„Raport Witolda”

Wyzwolony przez Amerykanów, Pilecki wyjeżdża do Włoch, gdzie stacjonują Polskie Siły Zbrojne na Zachodzie. W 1945 r. – na polecenie gen. Władysława Andersa – Rotmistrz pisze obszerną relację z pobytu i ucieczki z Auschwitz. Ów powszechnie dziś nieznany dokument – „Raport Witolda” to jeden z najważniejszych tekstów dla kultury polskiej. Wykonując kolejny rozkaz, Pilecki wraca do Kraju. Gromadzi informacje o nowych, sowieckich porządkach.

W 1947 r. aresztuje go UB. Podczas niebywale brutalnego śledztwa, Rotmistrz wypowiada znamienne słowa: „Oświęcim to była igraszka”. W pokazowym procesie twórca wojskowej konspiracji w Auschwitz zostaje skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano w więzieniu mokotowskim strzałem w tył głowy 25 maja 1948 r.

——————

MICHAŁ TYRPA prezes Fundacji Paradis Judaeorum, inicjator akcji społecznej „Przypomnijmy o Rotmistrzu” („Let’s Reminisce About Witold Pilecki”), pomysłodawca ustanowienia 25 maja Europejskim Dniem Bohaterów Walki z Totalitaryzmem i autor listu do Ojca Świętego Benedykta XVI zawierającego prośbę o rozważenie beatyfikacji ś.p. Witolda Pileckiego. Więcej o akcji na stronie: www.michaltyrpa.blogspot.com.

Poleć innym!