Postawa klęcząca nie burzy porządku w kościele, jest wyrazem czci i pokory. Jest konieczna dla człowieka, ponieważ pozwala poczuć wielkość Boga. / Fot. Dariusz Danek

Niewiele spraw budzi do dzisiaj taką dyskusję, jak kwestia postawy podczas przyjmowania Komunii świętej. Ta sprawa dzieli duchowieństwo i świeckich, a często te dwie grupy skłóca.

Nie będę ukrywał, że bliżej mi do zwolenników tradycyjnego sposobu przyjmowania Ciała Pańskiego. Chcę także zaznaczyć, że nie czuję się uprawniony do pouczania duchowieństwa, ale chcę podzielić się swoimi spostrzeżeniami i przemyśleniami na ten bez wątpienia gorący temat.

Postawa stojąca ze starożytności

Pierwszym argumentem za przyjmowaniem Komunii świętej na stojąco jest rzekomy starożytny rodowód tego sposobu. Jednakże wracanie we wszystkim do czasów pierwszych wieków byłoby nadużyciem i nieporozumieniem. Mając przed oczami pierwsze wieki, musimy także zdać sobie sprawę, że świadomość Tajemnicy Komunii wzrastała z czasem. Pius XII nazwał wracanie we wszystkim do czasów pierwszych chrześcijan niezdrowym archeologizmem. Czasami słyszy się głosy, że klękanie to naleciałość z czasów ciemnego średniowiecza. Idąc tym tropem, spuścizną wieków średnich w liturgii jest także podniesienie, procesje i monstrancje. Czy to także mamy usunąć?

Bogu postawa człowieka jest obojętna

Drugim argumentem przywoływanym na obronę postawy stojącej w czasie przyjmowania Ciała Chrystusa jest stwierdzenie, że Panu Bogu jest obojętna postawa wiernego. Mówi się, że Panu Bogu ani to chwały nie dodaje, ani nie odejmuje.

Człowiek z racji swojej pozycji w hierarchii bytów musi oddawać cześć Najwyższemu – dokonuje się to poprzez postawy zewnętrzne. Owszem, jesteśmy dziećmi Bożymi oraz mamy wielki powód do dumy ze względu na całkowicie niezasłużone dzieło odkupienia nas przez Chrystusa. Jest jednak pewne „ale”. Jesteśmy wyjątkowi, ale nie równi Bogu. Nie możemy stanąć przed Bogiem i chcieć rozmawiać z Nim jak równy z równym – to byłby grzech pychy.

Przed Panem należy zgiąć kolana. Pan Bóg już w Starym Testamencie dokładnie określił wygląd świątyni oraz sposób sprawowania kultu. To nie jest tak, że Bogu jest obojętne, w jaki sposób jest sprawowana służba w Jego świątyni. Apokaliptyczny Wizjoner w ostatniej księdze Nowego Testamentu pisał: „Kiedym usłyszał i ujrzał, co zostało objawione, upadłem na twarz, by oddać pokłon przed stopami anioła Bożego” (Ap 22,8). Izrael dobrze znał postawę prostracji, czyli upadku na twarz przed Bogiem. Autor Apokalipsy opisywał liturgię niebiańską, a przecież ta ziemska ma dążyć do upodobnienia się do niej. Postawy są potrzebne człowiekowi, żeby mówiąc kolokwialnie, „znał swoje miejsce” w hierarchii bytów. Nawet aniołowie klękają, a przecież są stworzeniami doskonalszymi od człowieka. Tylko diabeł nie ma kolan, bo jest pyszny i nie oddaje Panu czci.

W praktyce postawa klęcząca się nie sprawdza

Niektóre osoby twierdzą, że postawa stojąca pozwala zachować lepszy porządek w przypadku większej ilości osób, które pragną przyjąć Komunię świętą. Śmiem się z tym nie zgodzić. Niejednokrotnie obserwowałem jak wygląda komunikowanie wiernych na klęcząco a jak na stojąco. W postawie stojącej często ludzie stojący z tyłu zderzają się z tymi, którzy odchodzą od kapłana udzielającego Komunii. Czas komunikowania także się wydłuża, ponieważ kapłan musi czekać na odejście osoby, która już przyjęła Ciało Chrystusa. W momencie, gdy wierni klęczą, kapłan swobodnie może udzielać Komunii po kolei osobom klęczącym przy jednoczesnym uzupełnianiu się rzędu kolejnymi osobami.

Co na to Ojciec Święty?

Jasnym jest, że katolik zawsze zapyta, co na ten temat mówi papież. Jaki przykład płynie ze Stolicy Świętej od Ojca Świętego? Benedykt XVI podczas wszystkich swoich celebracji komunikuje wyłącznie do ust i na klęcząco. Uzasadnienie tej praktyki było kilkakrotnie podawane. Po pierwsze, należy zaznaczyć, że taka postawa lepiej wyraża adorację i cześć wobec Pana ukrytego w Hostii. Po drugie ten sposób przyjmowania Komunii jest nadal praktyką obowiązującą w Kościele, która nigdy nie został zniesiona.

A co na to wierni?

Wraz z kardynałem Canizaresem, prefektem Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów, który nie tak dawno odwiedził Wrocław, przybył do tego miasta kapłan pochodzący z Polski pracujący w tej kongregacji i opowiadał o licznych skargach, jakie wierni kierują do tej instytucji. Między innymi jedną z często powtarzanych zażaleń było zmuszanie przez niektórych księży wiernych do przyjmowania Komunii w postawie stojącej. Skąd bierze się częsty żal i niezrozumienie u starszych osób wobec stojącej postawy czy przyjmowania Komunii w tzw. kolejce? Najczęściej ze słusznego niezrozumienia. Te osoby przez większą część życia przyjmowały Ciało Pańskie na klęcząco i nie rozumieją nowego porządku. Obecny papież wielokrotnie podkreślał, że to, co było święte i ważne dla poprzednich pokoleń, nadal takie jest. Nie niszczmy tych pięknych pereł Kościoła w imię postępu.

Kardynał Ratzinger mówił niegdyś, że oduczono ludzi postawy pokory, adoracji i zgięcia kolan przed Panem. Zaznaczył również, że należy to jak najszybciej naprawić. Postawa klęcząca nie burzy porządku w kościele, jest wyrazem czci i pokory. Jest konieczna dla człowieka, ponieważ pozwala poczuć wielkość Boga. To co było święte dla poprzednich pokoleń, nie może stać się nagle zakazane lub niepożądane. Czy jest ktoś, kto przesadziłby ze czcią wobec Pana?
Myślę, że jedną z konsekwencji postawy stojącej podczas rozdawania Komunii świętej jest na przykład praktycznie całkowite lekceważenie przez osoby wierzące kapłana idącego z Chrystusem na piersiach do chorych. Wrażliwość na sacrum niestety drastycznie spada. Bogu miła jest postawa adoracji i czci, a dla nas wierzących jest ona konieczna do właściwej kontemplacji Oblicza Pana. Wszak to sam Bóg przychodzi do swojego Ludu…

——————–

Paweł Beyga – student świętej Teologii na Papieskim Wydziale Teologicznym we Wrocławiu. Pochodzi z Oławy. Od kilku lat miłośnik i stały uczestnik Mszy w nadzwyczajnej formie rytu rzymskiego. Odkrył „starą Mszę” dzięki motu proprio „Summorum Pontificum” Benedykta XVI. Tradycyjny katolik z nadzieją patrzący w przyszłość Kościoła i świata. Autor bloga zKadzildem.

Poleć innym!