6 stycznia obchodzimy uroczystość Objawienia Pańskiego (Epifanii), zwaną potocznie świętem Trzech Króli. Jest to jedna z najważniejszych uroczystości w całym roku liturgicznym.

Za wysoką rangą święta przemawia jego starożytność. Na Wschodzie chrześcijaństwa uroczystość Objawienia obchodzono już w III wieku, czyli wcześniej nawet niż Boże Narodzenie. A ściśle mówiąc, w tym dniu obchodzono święto Narodzenia i Objawienia Pańskiego
wszystkim narodom – jako jedną całość.

W XIX w. we Włoszech odnaleziono interesujące świadectwo dotyczące obchodu tego święta w IV wieku w Jerozolimie. Autorką opisów jest pątniczka o imieniu Aeteria lub Egeria, prawdopodobnie krewna cesarza Teodozjusza Wielkiego. Jak opisuje, w przededniu Epifanii wieczorem pątnicy udawali się na pielgrzymkę z Jerozolimy do Betlejem, gdzie już po północy w Bazylice Narodzenia odprawiane było nabożeństwo. Następnie wracano do Jerozolimy, gdzie miała miejsce dalsza część uroczystości.

Trzej Mędrcy

Św. Mateusz nie podaje liczby Mędrców. Malowidła z II i III wieku znajdujące się w katakumbach rzymskich pokazują ich dwóch, czterech lub sześciu. U Syryjczyków i Ormian Mędrcy występują nawet w liczbie dwunastu. W tradycji Kościoła przeważa jednak zdecydowanie tendencja do wskazywania trzech Mędrców, być może ze względu na liczbę darów, które złożyli. Święty Mateuszu, który przekazał w swojej Ewangelii historię o odwiedzinach Mędrców, pisze: Weszli do domu i zobaczyli Dziecię z Matką Jego, Maryją; upadli na twarz i oddali Mu pokłon. I otworzywszy swe skarby, ofiarowali Mu dary: złoto, kadzidło i mirrę (Mt 2,11). W tamtych czasach były to najkosztowniejsze dary.

Imiona Magów przyjęte później przez tradycję – Kacper, Melchior i Baltazar – pojawiają się dopiero w VIII wieku. W ikonografii Trzej Mędrcy są przedstawienia we Wschodnich barwnych, często perskich strojach. Od X wieku mają na głowach korony.

Dla zbawienia wszystkich narodów

Niezwykle ważna jest wymowa święta Trzech Króli. W tym dniu nie czcimy bowiem tylko anonimowych postaci, które przed wiekami przybyły do stóp Zbawiciela, by ofiarować Mu swoje dary. Uroczystość Objawienia ma o wiele głębszą teologię. Trzej Mędrcy byli bowiem pierwszymi poganami, którzy przyszli do Zbawiciela. Dzień ich święta przypomina nam więc o uniwersalizmie zbawienia, o tym, że Chrystus przyszedł do wszystkich narodów, a nie tylko do narodu żydowskiego. Można powiedzieć, że późniejsza działalność ewangelizacyjna Apostołów miała swoje źródło, swój punkt zapalny właśnie w wizycie Mędrców.

Kościół pierwotny w Trzech Magach widział siebie, świat pogański, wśród którego zjawił się Chrystus, a który w osobach swych przedstawicieli przychodzi z krańców świata złożyć Mu pokłon.

Polska również wywodzi się z pogaństwa, dlatego dzień 6 stycznia jest dla nas niezwykle ważny. Być może należałoby w tym dniu szczególnie dziękować za naszą historię, za to, że Chrystus wszedł w historię naszego narodu poprzez Chrzest Polski, który miał miejsce 10 i pół wieku temu. A później w tej historii działał i działa poprzez swój święty Kościół.

Ten dzień przypomina także, że Chrystus przyszedł zbawić każdego człowieka. Jest to więc dla chrześcijan okazja do wielkiego dziękczynienia za tę łaskę i moment, gdy warto zastanowić się, jak każdy z nas na tę łaskę odpowiada, jak ten dar przyjmuje.

W swojej katechezie w roku 2010 papież Benedykt XVI zwrócił uwagę, że Trzej Mędrcy mogą uczyć nas, współczesnych, jeszcze jednej istotnej cechy: rzetelnego, prawdziwie autentycznego poszukiwania prawdy Bożej, nawet gdy jest ona zaskakująca lub wyjątkowo niewygodna.

Orszak Trzech Króli, święcenie kredy…

Przed wiekami wieczór Trzech Króli był hucznie obchodzony w całej Europie, a z tym dniem były połączone liczne ludowe zwyczaje. Do dziś przetrwały one przede wszystkim w Hiszpanii. W kraju tym dzieci nie otrzymują prezentów pod choinkę w dniu Wigilii Bożego Narodzenia, ale dostają je właśnie od Trzech Króli 6 stycznia. W każdym hiszpańskim mieści odbywa się uroczysty wjazd Trzech Króli wraz ze swoimi orszakami. W tych wydarzeniach biorą udział znane osobistości związane z miastem.

Od kilku lat także na ulicach polskich miast pojawiły się jak przed wiekami tzw. Orszaki Trzech Króli. Orszak przemierza najczęściej główne ulice miasta, a w trakcie marszu odgrywane są uliczne jasełka. Stanowi to doskonałą okazję do spędzenia radosnego czasu z rodziną i publicznego zamanifestowania radości z przyjścia Zbawiciela.

Z uroczystością Objawienia związane są również od dawna przyjęte i praktykowane w Polsce zwyczaje: święcenie kadzidła i kredy oraz oznaczanie drzwi domów pierwszymi literami imion królów na znak, że w tym domu mieszkają wierzący w Chrystusa.

Modlitwa: Boże, Ty w dniu dzisiejszym za przewodem gwiazdy objawiłeś Jednorodzonego Syna swojego poganom, spraw łaskawie, abyśmy poznawszy Cię już przez wiarę, zostali doprowadzeni do oglądania twarzą w twarz blasku Twojego majestatu (z kolekty uroczystości).

Oprac. Paweł Pomianek

Źródła:
Katecheza Benedykta XVI podczas audiencji ogólnej 3 lutego 2010 r., http://ekai.pl/biblioteka/dokumenty/x821/katecheza-benedykta-xvi-podczas-audiencji-ogolnej-lutego-r/.
Objawienie Pańskie – Trzej Królowie, http://brewiarz.katolik.pl/czytelnia/swieci/01-06.php3.
Co naprawdę świętujemy 6 stycznia?, http://liturgia.wiara.pl/doc/419447.Co-naprawde-swietujemy-6-stycznia.
Tak świętowano w IV wieku…, http://liturgia.wiara.pl/doc/419446.Tak-swietowano-w-IV-wieku
Trzej Królowie: Czarodziejska noc, http://liturgia.wiara.pl/doc/419443.Trzej-Krolowie-Czarodziejska-noc.
Paweł Pomianek, Święto Trzech Króli – dlaczego tak ważne?, http://www.rzeszow.oaza.pl/dokument.php?id=963.

Poleć innym!