Święty Andrzej.
Obraz Bernata Jiméneza (XV w.)

Andrzej był pierwszym apostołem powołanym przez Pana (liturgia wschodnia określa go dlatego mianem Protokleros – Pierwszy Powołaniem). Zanim został powołany do grona Apostołów, był uczniem Jana Chrzciciela. Kiedy Jan wskazał na Jezusa jako na Bożego Baranka, Andrzej zainteresował się Chrystusem, a kiedy Go poznał, przyprowadził do niego św. Piotra, wyznając: «Znaleźliśmy Mesjasza» (por. J 1,35-41).

Synoptycy opisują z kolei powołanie Andrzeja i Szymona, które nastąpiło bezpośrednio przy pracy. „Gdy [Jezus] przechodził obok Jeziora Galilejskiego, ujrzał dwóch braci, Szymona, zwanego Piotrem, i brata jego, Andrzeja, jak zarzucali sieć w jezioro: byli bowiem rybakami. I rzekł do nich: «Pójdźcie za Mną, a uczynię was rybakami ludzi». Oni natychmiast zostawili sieci i poszli za nim” (Mt 4,18-20). Łukasz Ewangelista opisuje, że powołanie wiązało się z cudem połowu ogromnej ilości ryb (Łk 5,1-11).

Andrzej pochodził z Kafarnaum i mieszkał w domu teściowej swojego brata, w którym Jezus wielokrotnie się zatrzymywał. Przez cały okres publicznej działalności Chrystusa apostoł należał do jego najbliższego otoczenia.

W Ewangelii św. Andrzej wspominany jest jeszcze dwukrotnie. W szóstym rozdziale Ewangelii Janowej przed cudownym rozmnożeniem chleba, gdy Jezus pyta Filipa: «Skąd kupimy chleba, aby oni się posilili?», Andrzej włącza się do rozmowy, odpowiadając: «Jest tu jeden chłopiec, który ma pięć chlebów jęczmiennych i dwie ryby, lecz cóż to jest dla tak wielu?» (J 6,5.9).

Apostoł jest też wspomniany w dwunastym rozdziale Ewangelii Jana: „A wśród tych, którzy przybyli, aby oddać pokłon [Bogu] w czasie święta, byli też niektórzy Grecy. Oni więc przystąpili do Filipa, pochodzącego z Betsaidy Galilejskiej, i prosili go mówiąc: «Panie, chcemy ujrzeć Jezusa». Filip poszedł i powiedział Andrzejowi. Z kolei Andrzej i Filip poszli i powiedzieli Jezusowi” (J 12,20-22).

Spisy Apostołów przyznają mu miejsce obok brata Piotra lub czwarte miejsce – po Jakubie Starszym i Janie.

Przekazy tradycji różnią się co do miejsc, w których Andrzej głosił Ewangelię po śmierci Chrystusa. Wszystkie źródła są jednak zgodne, że apostoł zakończył swoje życie męczeńską śmiercią krzyżową w Patras w Achai. Wedle podań został ukrzyżowany 30 listopada 65 lub 70 roku głową w dół na krzyżu w kształcie litery X. Wyrok skazujący przyjął z radością – cieszył się, że może pójść śladami Chrystusa. Przed śmiercią błogosławił zebranych współwyznawców.

Kult św. Andrzeja od początku był w Kościele katolickim bardzo żywy. Papież Grzegorz Wielki ku jego czci założył w Rzymie klasztor i kościół, a z Konstantynopola otrzymał relikwie Apostoła. Wiele państw i miast obrało Świętego swoim patronem. Są wśród nich m.in. Grecja, Holandia, Niemcy, Szkocja, Rosja oraz Bordeaux, Neapol, Hanower czy Rawenna. Jego kult ważną rolę pełnił także w Polsce. Jest patronem małżeństw, rybaków, rzeźników, podróżujących.

W ikonografii św. Andrzej jest przedstawiany jako starszy mężczyzna o siwych włosach i krótkiej krzaczastej brodzie. Nosi długi płaszcz lub ukazywany jest jako rybak w krótkiej tunice. Jego główny atrybut to tzw. krzyż św. Andrzeja w kształcie X oraz księga, ryba i sieć.

Oprac. Paweł Pomianek

Źródło główne:
Święty Andrzej, Apostoł, Brewiarz.pl.

Poleć innym!