Justyna Mach ▼

W dwóch poprzednich artykułach (1, 2) starałam się krótko opisać zmiany w rozwoju maleństwa od pierwszego do dwunastego miesiąca życia. Teraz spróbuje podpowiedzieć kilka sposobów na spędzanie czasu z niemowlęciem.

Sama wiem jak paraliżujące jest uczucie strachu przed zostaniem z takim małym dzieckiem, kiedy nie ma się pojęcia, co można z nim robić. Mam nadzieję, że te kilka wskazówek okaże się przydatnych przy organizacji „zabaw” z maleństwem i dodatkowo zainspiruje do wymyślania innych.

Każdy rodzic musi wiedzieć, że rozwój ruchowy u niemowlęcia zapewnia rozwijanie umysłu. Mówi się nawet o psychoruchowym rozwoju dziecka. Właśnie dlatego trzeba naszym pociechom umożliwić częste zmienianie ułożenia ciała i poruszanie się.

Układanie niemowlęcia na brzuszku to pozycja wyjściowa dla dalszego prawidłowego wzrostu. W miarę upływu miesięcy musimy pozwolić maleństwu odkrywać otoczenie. Niemowlę potrzebuje do tego swobody ruchów, dlatego ważne są luźne, wygodne ubranka oraz niekrępowanie rączek i nóżek. Dziecko musi także mieć możliwość przewracania się na boki i poruszania wokół osi własnego ciała w bezpiecznym miejscu. Bardzo dobrym elementem zachęcającym do takich ćwiczeń są kolorowe, wydające dźwięki lub świecące zabawki. Dobrze jest rozrzucić je na kocyku czy materacu, na którym układa się dziecko.

W trzecim miesiącu życia maleństwo rozróżnia już cztery podstawowe kolory: żółty, czerwony, zielony i niebieski – przy czym woli dwa pierwsze. Warto o tym pamiętać przy wyborze grzechotek. Niemowlę widzi od urodzenia, jednak stopniowo poprawia się ostrość jego widzenia. Najpierw dostrzega kontury elementu, a dopiero potem wnętrze. Kiedy skupia wzrok na twarzy, przenosi spojrzenie od jej brzegów na oczy, później na oczy i nos, a następnie także na usta. Dłużej przygląda się osobie uśmiechniętej i mówiącej.

Mówienie i śpiewanie jest dla dziecka bardzo ważne. Dostarczamy mu wtedy materiału językowego niezbędnego do uczenia się mowy. Ono samo zaczyna gurzyć, czyli wypowiadać pojedyncze dźwięki, przed skończeniem piątego miesiąca życia. Trochę później gaworzy – mówi proste sylaby. Lubi je powtarzać i często tworzy ciągi sylab, w których my dopatrujemy się już pierwszych słów. Są to ważne dla maleństwa „zabawy głosem”, dzięki którym usprawnia aparat artykulacyjny i słuchowy. Pod koniec pierwszego roku życia maluszek umie wymówić ze zrozumieniem około czterech, pięciu słów.

Słuch u człowieka rozwija się już w okresie płodowym, a noworodek bardzo szybko rozpoznaje głos swojej mamy. Dwumiesięczne niemowlę patrzy w stronę, z której dochodzi dźwięk. Kiedy pokazujemy maleństwu zabawki, dobrze jest, jeśli mają różne brzmienia. Można niemowlęciu zakładać na nóżki kolorowe, grzechoczące skarpetki. Warto też zwrócić uwagę na to, by przedmioty dotykane przez dziecko miały różnorodną fakturę.

Dobrze jest mieć – zwłaszcza na początku rozwoju chwytu u niemowlęcia – zabawki lekkie i łatwe do złapania. Umożliwi to dziecku szybsze uchwycenie przedmiotu, a w razie upuszczenia nie uderzy mocno.

Musimy wiedzieć, że wyrzucanie przedmiotów z łóżeczka czy krzesełka do siedzenia w wieku dziewięciu miesięcy to nie objaw złośliwości czy agresji dziecka. Niektórzy nie rozumieją tej naturalnej w tym czasie zabawy i jej zakazują. To duży błąd. Trzeba usunąć z zasięgu rączek maleństwa drogie, łatwo tłukące się rzeczy i pozwolić mu strącać te, które się nie zniszczą. Słuchanie wydawanych przy uderzeniu o podłogę dźwięków to wielka radość dla maluszka.

Starsze niemowlęta (w czwartym kwartale) chętnie uczą się pewnych gestów używanych w codziennym życiu. Mogą machać na pożegnanie i mówić „pa, pa”, chować się i wołać „a ku-ku” czy wyciągać rączkę na przywitanie.

Kontakt z takim dzieckiem jest łatwiejszy. Reaguje radością i uśmiechem na bliskie osoby. Już półroczne niemowlę doskonale rozpoznaje domowników. Często (zwłaszcza około ósmego miesiąca) boi się obcych i płacze przy rozstaniu z opiekunami. To zły moment na zostawienie maluszka pod opieką niani czy oddanie go do żłobka.

Ważne od początku okresu niemowlęcego jest masowanie ciała dziecka. Masaże można wykonywać po kąpieli przy rozprowadzaniu kremu czy oliwki na skórze. Poprawiamy wtedy ukrwienie skóry dziecka, dostarczamy bodźców dotykowych, a także rozwijamy z nim naszą więź.

To zaledwie kilka prostych, dostosowanych do wieku dziecka sposobów stymulowania jego rozwoju. Bogactwo różnego rodzaju doznań dotykowych, słuchowych i wzrokowych pozytywnie wpływa na proces uczenia się. To, czy nasza pociecha będzie rozwijała się szybciej czy wolniej w dużej mierze zależy od nas i osób, które się nimi opiekują. Naturalne tempo rozwoju można wspomagać, ale także osłabiać. Myślę, że każdy z nas pragnie mieć w domu uśmiechnięte, zdrowo rozwijające się dziecko. Nie szczędźmy więc dla niego czasu – bądźmy z nim i pomóżmy mu coraz bardziej odkrywać siebie i świat.

*****

Justyna Mach, pedagog, autorka książek Kształtowanie osobowości dziecka w rodzinie oraz Dziecko partnerem w komunikacji i szczęśliwa mama Filipa, Emilki i Miłosza. Jest zafascynowana rozwojem człowieka, zwłaszcza w okresie dzieciństwa. Doświadczenie zawodowe zyskała, pracując jako pedagog szkolny i opiekun świetlicy. Bierze udział w projekcie, w ramach którego osoby potrzebujące pomocy pedagogicznej mogą skorzystać z bezpłatnych porad.

Zdjęcie główne: Photoxpress.com.

Poleć innym!